رویکردهای گوناگون به حدیث و حدیث‌پژوهی در دوران معاصر

رویکردهای محققان معاصر دربارۀ حدیث و حدیث‌پژوهی را می‌توان به جهات گوناگونی تقسیم کرد، که در مقالۀ حاضر، نگاه محققان نسبت به «دین»، معیار این تقسیم قرار گرفته است. یکی از مهمترین رویکردها در این بحث، نص‌گرایان هستند که تنها راه شناخت دین را خود نصوص دینی می‌دانند و به‌ویژه سلفیان اهل سنت و برخی از اخباریان شیعه، حدیث را در جایگاه بالایی قرار می‌دهند. برخلاف این، اغلب قرآنیون و گروهی از عقل‌گراها چندان وقعی به حدیث نمی‌نهند. از سوی دیگر، نوگراها به تاریخی بودن متون دینی معتقدند و در تفسیر متون دینی بر تاریخی‌نگری، زبان‌شناسی و هرمنوتیک تأکید می‌کنند. این عده متون دینی را تاریخی و ادبی دانسته و به روشهای غربی به تحلیل آنها می‌پردازند. اما، نتیجۀ این نوع تحقیقات، غالباً در تألیفات حدیث‌پژوهان غربی دیده می‌شود؛ زیرا محققان مسلمان کمتر به این رویکرد، خصوصاً در مورد حدیث، التفات داشته‌اند. براساس نتیجۀ این پژوهش، نگاه غالب معاصر به حدیث، رویکرد جمهور در میان اهل سنت و رویکرد اصولی در میان شیعیان است، که دیدگاه‌های سنتی و میانه‌تری نسبت به جایگاه حدیث و حدیث‌پژوهی دارند.